سوله و در کل هر نوع سازه عمرانی نیاز به بنا در محل محکم دارد. بدین معنی که زمین زیر سازه می بایست تحمل وزن سازه را داشته باشد. با توجه به وزن بالای سازه های عمرانی زمین در حالت عادی پاسخگوی این امر نخواهد بود. به همین منظور عملیاتی انجام می شود که اصظلاحا به زیر سازی یا فونداسیون سوله معروف است.
زیر سازی یعنی اجرای فونداسیون سوله به منظور استحکام زیر بنا به طوری که سازه دچار کج شدن یا شکستگی نگردد. فونداسیون سوله بخشی از سازه بوده که در ارتباط مستقیم با زمین است و بار را به زمین منتقل می کند.
مراحل اجرای فونداسیون سوله
اجرای فونداسیون سوله جزو مهمترین مراحل ساخت سوله است. عدم طراحی و اجرای صحیح سبب خرابی سازه می گردد. در ذیل به مراحل اجرای صحیح فونداسیون سوله می پردازیم. عملیات فونداسیون حین اجرای سوله انجام می شود.
آزمایش خاک
جنس خاک هر منطقه با منطقه دیگر متفاوت است. هر زمینی تحمل یک وزن خاص را دارد. به همین منظور ابتدا خاک و سفتی زمین مورد نیاز برای سوله بررسی می شود. سوله علیرغم بزرگی به نسبت ساختمان جزو سازه های سبک به حساب می آید.به همین علت در صورت مقاومت زمین بالای ۱ کیلوگرم بر متر مربع باشد برای ساخت سوله مناسب است. در غیر اینصورت نیاز به زیر سازی قوی تری خواهیم بود.
مشخص کردن وزن سوله
وزن سوله فرم فونداسیون را مشخص می کند. در هنگام ساخت سوله وزن آن را از سازنده جویا می شویم.
تهیه نقشه فونداسیون سوله
نقشه فونداسیون سوله بر اساس ابعاد مشخص می شود. نقشه فونداسیون سوله شامل دو قسمت نقشه کلی و نقشه پایه ها می شود. برای نقشه کلی یک مستطیل برای کل زمین تهیه می شود و داخل آن ضربدری ترسیم می شود. ابعاد قطر ها باید با هم برابر باشد. برای سوله های بزرگ مربع های کوچکتر داخل مستطیل اصلی ترسیم شده که قطر آنها نیز باید برابر باشد. در مثال زیر طول خطوط هم شماره باید یکسان باشد.
حذف عوامل مزاحم
در محل ساخت سوله ممکن است اقلامی مانند درخت و گیاهان و ریشه های آنان، سنگ و کلوخ و موارد دیگری باشد که به طور کامل جمع آوری می شود. قطع درختان نیاز به مجوز دارد که قبل از این کار باید اخذ شود. در انتخاب زمین دقت نمایید هزینه جمع آوری سنگ و مصالح زیاد نگردد.
موقعیت اجرای سوله
در محلی که میخواهیم ساخت سوله را در آن انجام دهیم شمال جغرافیایی را منطبق می کنیم. برای انجام این کار که به آن توجیه نقشه نیز می گوییم شمال نقشه را با شمال جغرافیایی تطبیق می دهیم. سپس محور های طولی و عرضی را مشخص می کنیم. برای این کار محور مبنا را با استفاده از دو میخ در ابتدا و انتهای کار مشخص می کنیم. اکنون بقیه محور های طولی و عرضی را بر اساس محور مبنا مشخص می کنیم. این کار با کمک دوربین تئودولیت و ریسمان و متر و گونیا و … انجام می شود.
تسطیح زمین
زمینی که سوله در آن بنا می شود باید مسطح شود. این تسطیح یعنی هم خاک سفت شود و هم شیب نداشته باشد. در صورت شیب دار بودن زمین می بایست شیب آن گرفته شود. این امر برای تراز بودن سوله لازم است. برای این کار از دوربین های مخصوص بهره گیری می شود. پس از شیب گیری تسطیح زمین با کمک غلتک راه سازی انجام می شود. این عمل خاک را فشرده و صاف می کند.
اجرای فونداسیون سوله
فونداسیون سوله و سازه های عمرانی را به روش های مختلفی می توان اجرا کرد. در ادامه مدل های مختلف فونداسیون به همراه توضیحات آن ارایه می شود.
- فونداسیون سطحی Shallow foundations:
این نوع پی در نزدیکی سطح زمین ساخته می شود. نسبت عمق به عرض این پی مساوی یا کمتر از واحد است. در این نوع فونداسیون که بیشترین کاربرد را دارد زمین باید مقاومت مناسبی را داشته باشد. این نوع فونداسیون سه مدل می باشد. - فونداسیون منفرد یا تکی:
این فونداسیون سوله برای تحمل بار یک ستون به صورت منفرد ساخته می شوند. این روش دارای یک ایراد می باشد که قادر به انتقال لنگر به هم نمی باشند. لذا ستون حتما می بایست دارای مرکزیت باشد. در غیر اینصورت احتمال افتادن آن وجود دارد. بارهای محوری در این فونداسیون باید متعارف باشد. معمولا این نوع پی به شکل مربع یا دایره ای است. ساخت این فونداسیون می تواند بتن مسلح یا غیر مسلح باشد.
مشکل دیگر این نوع فونداسیون مقاومت کم در برابر زلزله ی باشد. در صورت زلزله امکان از جا خارج شدن این نوع پی وجود دارد. این نوع پی بر روی زمین های با بستر متغیر نیز نباید ساخته شوند. در غیر این صورت یک طرف آن ممکن است نشست کند.
برای استحکام بیشتر این نوع فونداسیون با شناژ به همدیگر متصل می شوند. - فونداسیون نواری سوله:
این نوع پی مانند یک نوار به هم پیوسته و از بتن ساخته می شود. این نوع پی برای گسترش بار به شکل یکنواخت دیوار ها و یا چند ستون که در یک ردیف قرار دارند ساخته می شوند. استفاده از این فونداسیون برای سوله سبک مناسب است. در سوله سبک فاصله بین فریم ها کم می باشد. در این نوع فونداسیون فشار های وارده از باد و برف و و باران توزیع می شود. - فونداسیون گسترده: در صورتی که پی نواری یا شبکه ای به علت تنش زیاد خاک تحمل لازم را نداشته باشد از پی گسترده استفاده می شود. در این نوع فونداسیون سوله توزیع بار یکنواخت توزیع می شود. هر چه توزیع بهتری در بار داشته باشیم امکان نشست نا هماهنگ کمتر خواهد رود. پی گسترده از لحاظ اقتصادی مفرون به صرفه نیست. لذا از فونداسیون نواری استفاده می کنیم و در صورتی که مشکل داشت باید پی گسترده کار شود.
- فونداسیون عمیق: در برخی مناطق ممکن است خاک استقامت لازم را نداشته باشد. در این صورت برای انتقال بار سازه به زمین از فونداسیون سوله عمیق استفاده می شود. در این حالت از شمع که مانند یک ستون باریک است استفاده می شود. برای خاک هایی که متورم هستند، جاهایی که آب زیر زمینی سطح بالایی دارد و زمین های نشست پذیر باید از این مدل استفاده کرد. خود شمع به شمع پا فیلی، معمولی با قطر ثابت و مخروطی که اجرای آسان تری دارد تقسیم می شود.
شمع کوبی: در این روش شمع با کمک ویبراتور، چکش داخل زمین فرو می رود. در این مدل دیواره باربری مناسبی دارد و در زمین های خاک رسی از این مدل استفاده می شود.
شمع در محل: در این حالت چاهی حفر شده و در آن بتن ریزی انجام می شود.
خاک برداری
برای اجرای فونداسیون سوله ابتدا باید خاک برداری انجام شود. برای این کار نیاز به یکسری اطلاعات اولیه مانند مقاومت فشاری خاک، عمق یخبندان، آب زیرزمینی و مواردی که مربوط به خاک می شود داریم. در زمان خاک برداری در صورت سست بودن امکان ریزش دیواره ها به داخل محل خاک برداری وجود دارد. برای جلوگیری از این امر با شمع بندی دیواره ها مستحکم می شود. با اجرا قسمت بندی شده که با محل فونداسیون ها و بعد دیوار انجام شود احتمال ریزش کم می گردد.
زیر سازی فونداسیون
ممکن است در زمان اجرای فونداسیون سوله به چاه های بلا استفاده یا قنات های خالی بر بخوریم. در این زمان از پی مرکب یا تخت استفاده می شود. همچنین میتوان روی قنات از دال بتن استفاده کرد. ضخامت خاکریز مناسب ۲۰ سانتیمتر است. یکی از کارهای مورد نیاز متراکم کردن خاک است. برای این کار خاک را خیس کرده و با غلتک می کوبیم. در صورتی که ضخامت زیر سازی کم و حدود ۳۰ سانتیمتر باشد بتن مگر را ضخیم تر کار میکنیم. در صورت بالا بودن ارتفاع از سنگ چینی با سیمان استفاده می شود.
اجرای بتن مگر یا بتن نظافت
بتن مگر یا بتن پوششی lean concrete یک بتن با عیار سیمان کم (بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم سیمان در مترمکعب) است. زمانی که خاک برداری انجام می شود نیاز است تا برای بتن ریزی و صفحه گذاری و فونداسیون آماده سازی شود. لذا پیش از بتن ریزی اصلی بتن مگر به ضخامت ۱۰ الی ۱۵ سانتی متر و با عیار۱۵۰ کیلوگرم سیمان در متر مکعب در محل ریخته میشود.
استفاده از بتن مگر سبب می شود بتن اصلی آلوده نشده و آب آن جذب نشود. دلیل دوم استفاده از این بتن صاف کردن سطح زیرین اصلی برای بتن ریزی است.
قالب بندی فونداسیون
برای قالب بندی از تخته های با ضخامت ۳ سانتی استفاده می شود. استفاده از ورق فلزی و قالب آجری نیز مرسوم است. برای قالب آجری از تیغه ۱۱ یا بیست و دو با سیمان که از خروج بتن جلوگیری میکند استفاده می شود. روش دیگر استفاده از ورقه پلاستیکی در دیواره خاک برداری است.
سنگ زیر پی فونداسیون سوله
برای افزایش تراز بودن فونداسیون زیر آن را سنگ کار می کنند. برای این کار از سنگ معدنی شکسته به همراه سنگ ماسه شویی استفاده می شود. با قاطی کردن این دو سنگ زیر پی کیفیت و قیمت مناسبی خواهد داشت. برای این کار از ملات سیمان به نسبت یک پنجم نیز استفاده می شود. در صورتی که نیاز به افزایش ارتفاع سوله باشد این مورد کمک شایانی می نماید و برای افزایش ارتفاع فونداسیون سوله بهترین گزینه می باشد.
اندازه حداقل طول و عرض باید از طول و عرض خود فونداسیون سوله از هر طرف ۱۰ سانتی متر بیشتر باشد.
بولت گذاری فونداسیون سوله
ستون برای قرار گیری بر روی فونداسیون پیچ و مهره می شود. روند کار بدین شکل است که پیچ های ضخیم و بلند Bolt در فونداسیون قرار داده شده و روی آن سیمان می شود. سپس پایه ستون که از قبل سوراخ شده است روی فونداسیون قرار میگیرد به طوری که پیچ ها داخل سوراخ ها وارد شود. سپس بوسیله مهره پیچ ها به پایه ستون محکم می شود.
برای اتصال ستون به فونداسیون معمولا از ۴ پیچ استفاده می شود. با توجه به شرایط فونداسیون ممکن است این تعداد بیشتر شود. برای دقیق قرار گرفتن محل بولت ها از شابلون استفاده می شود. شابلون طرحی است که بر اساس شکل و محل سوراخ ها در پایه ستون درست می شود. شابلون معمولا با ورق فلزی ساخته می شود.
سپس بولت ها در محل قرار داده و بتن ریزی انجام می شود. بسته به دمای هوا و رطوبت حدود ۷ روز زمان می برد تا بتن خشک شده و بتوان ستون ها را روی آن ها قرار داد.
هزینه فونداسیون سوله
فونداسیون سوله به نسبت سایر ابنیه هزینه کمتری دارد. دلیل این امر وزن کمتر سوله نسبت به آن ها است. هزینه سوله به عوامل متعددی بر می گردد.
یکی از عوامل خاک است. هر چه مقاومت فشاری خاک کمتر باشد شما هزینه بیشتری باید برای فونداسیون سوله پرداخت کنید. هزینه بعدی مبلغ مصالح مورد استفاده است. عمده این هزینه برای خرید بتن و میل گرد خرج می شود. قسمت بعدی دستمزد مجری می باشد. بر حسب تبحر و سابقه دستمزد مجریان فونداسیون متغیر است.
جهت اجرای فونداسیون سوله با ما تماس بگیرید.